Đừng kết tội lẫn nhau là vô minh. Thế nhưng, biết rằng bạn không trụ ở hiện tại đã là một thành công lớn lao rồi: Biết được như thế chính là hiện trú vậy – cho dù khởi thuỷ nó chỉ kéo dài được vài giây trước khi bạn lại để mất nó đi. Vâng phục không chuyển hóa cái đang là, ít ra không chuyển hóa trực tiếp nó.
Đó là nhân tố quyết định của nó. Thiên Mẫu hay Bà Mẹ Thiêng liêng có hai khía cạnh: Bà ban tặng sự sống, và chính bà lại tước đoạt sự sống. Bi kịch của họ khiến cho họ cảm thấy mình sống.
Khi nghĩ về tương lai, bạn thực hiện việc suy nghĩ đó ngay bây giờ. Bởi vì tự ngã chính là cảm nhận về cái tôi, cho nên nó cần phải đồng hóa với các sự vật bên ngoài. Bạn không cần đến nó nữa.
Nhờ thực hành, sức mạnh tự quan sát bản thân, sức mạnh rà soát trạng thái nội tại của bạn sẽ trở nên tinh nhuệ. Những xúc cảm khác có thể khó lòng gọi tên hơn nhiều. Đó là sự hiện trú tuy tĩnh lặng mà mãnh liệt; nó giải trừ các khuôn mẫu vô minh của tâm trí.
Trong thế gian này, tức là ở bình diện hình tướng, dĩ nhiên mọi người sớm muộn gì cũng “thất bại”, và mọi thành tựu cuối cùng cũng biến thành số không. Nó tăng cường cảm nhận về sự phân biệt mà tự ngã hư ngụy lệ thuộc vào để tồn tại. Họ đang tìm kiếm những khoảnh khắc lạc thú hay muốn được công nhận giá trị của mình, tìm kiếm sự an ổn hay tình yêu bên ngoài, trong khi họ lại sẵn có một kho tàng bên trong, không những bao gồm mọi thứ họ đang tìm kiếm mà còn lớn lao hơn mọi thứ khác trên đời.
Nhưng rồi một mối quan hệ thật đặc biệt xuất hiện. bạn chính là thân xác của bạn. Ngay khi nhận ra mình không hiện trú, thì bạn đã thực sự hiện trú rồi.
Đối với họ, không có không gian nội tại, không có sự tĩnh lặng. Nhưng nếu không đối mặt với nó, nếu không đem ánh sáng ý thức chiểu rọi vào đau khổ, bạn sẽ bị buộc phải hồi sinh nỗi đau ấy hết lần này đến lần khác. Bạn sẽ mang gánh nặng sợ hãi, xung đột, rắc rối, và đau khổ.
Bất cứ lúc nào hiện trú, bạn cũng đều trở thành “trong suốt” đến mức độ nào đó đối với ánh sáng, trở thành ý thức thuần túy xuất phát từ Cội Nguồn này. Biết rõ rằng đó chính là cái quầng chứa nhóm đau khổ. Nhằm giúp cho các môn đệ không chú tâm đến thời gian nữa, Thiền sư vĩ đại Lâm Tế thường đưa ngón tay lên rồi chầm chậm hỏi: “Khoảnh khắc này thiếu cái gì?”.
Tuy nhiên, nếu xem xét kỹ bạn sẽ thấy tiến trình này là một bước đột phá trong sự tiến hóa của ý thức, nó cũng là cơ hội sinh tồn duy nhất của chúng ta vậy. Phải chăng cõi Bất thị hiện đồng nghĩa với Bản thể hiện tiền? Nó bàng bạc khắp thế giới này, nhưng nó khéo ngụy trang đến mức hầu như mọi người đều hoàn toàn không thấy nó.
Tình hình này có thể khởi đầu bằng một việc làm rất đơn giản, như hô hấp một cách hữu thức hay ngắm nhìn một đóa hoa chẳng hạn trong trạng thái cảnh giác cao độ, sao cho cùng lúc ấy không có sự vận hành phán xét của tâm trí . Thường thì tương lai là bản sao của quá khứ. Nó xen vào giữa bạn và tự ngã của bạn, giữa bạn và người phối ngẫu, giữa bạn và thiên nhiên, giữa bạn và Thượng đế.